ης Αναστασίας Σπύρτου
H βιομηχανία καθαρισμού αποτελούσε ανέκαθεν πρωτοπόρο στην εισαγωγή εναλλακτικών συστατικών στα προϊόντα.
Συγκεκριμένα, πριν από χρόνια, οι φαινόλες (καρβολικά οξέα) αποτελούσαν ένα κοινό συστατικό σε παραδοσιακά προϊόντα καθαρισμού κι απολύμανσης, όπως τα απολυμαντικά σπρέι αεροζόλ. Μάλιστα, παρά τον κίνδυνο πρόκλησης εγκαυμάτων στο δέρμα, κρίθηκε ότι άξιζε να παρθεί το ρίσκο της χρήσης της τους για την πρόληψη των λοιμώξεων. Σήμερα, ωστόσο, οι ανησυχίες σχετικά με την τοξικότητά τους έχει οδηγήσει τους περισσότερους κατασκευαστές στο να αφαιρέσουν αυτά τα συστατικά από τα προϊόντα τους και να λαμβάνονται πολύ αυστηρά μέτρα σε περίπτωση επαφής μαζί τους. Υπάρχει, δε, πληθώρα κι άλλων ιστορικά παραδοσιακών συστατικών, που έχουν αποκλειστεί από τα προϊόντα καθαρισμού κι απολύμανσης. Πλέον, όταν αναφερόμαστε σε αυτά τα παραδοσιακά προϊόντα, συγκαταλέγουμε ανάμεσά τους απολυμαντικά υψηλής αποτελεσματικότητας, όπως η χλωρίνη και το χλωριούχο αμμώνιο. Αλλά δεν συμπεριλαμβάνουμε, πια, σ’ αυτά όσα περιέχουν φαινόλη.
Παραδοσιακά vs εναλλακτικά προϊόντα
Στην περίπτωση των εναλλακτικών απολυμαντικών παραγόντων, γίνεται χρήση συστατικών, που προέρχονται, συχνά, από ανανεώσιμες πηγές κι απαιτούν τη λήψη λιγότερων μέτρων προσωπικής προστασίας, συγκριτικά με τα παραδοσιακά προϊόντα.
Από την άλλη, κάποια παραδοσιακά ενεργά συστατικά μπορούν, κάλλιστα, να χρησιμοποιηθούν στα εναλλακτικά προϊόντα, αν πληρούν τα ίδια αυστηρά κριτήρια ασφαλείας. Ασχέτως από το αν ένα απολυμαντικό ανήκει στην κατηγορία των εναλλακτικών ή των παραδοσιακών, τα ενεργά συστατικά τους μοιράζονται τους ίδιους μηχανισμούς δράσης ή τρόπους εξουδετέρωσης βακτηρίων και ιών. Παρά την ύπαρξη άπειρων τέτοιων μικροοργανισμών στον κόσμο, αλλά και των αντίστοιχων πολλών απολυμαντικών, που χρησιμοποιούμε για να τα καταπολεμάμε, υπάρχουν μόνο δύο τρόποι εξουδετέρωσης ενός παθογόνου μικροοργανισμού: η καταστροφή της μεμβράνης του ή η αποσύνθεση των πρωτεϊνών του.
- Καταστροφή της μεμβράνης του ιού
Οι μεμβράνες μοιάζουν με μπαλόνια που συγκρατούν νερό και ορίζουν το σχήμα και τη δομή των βακτηρίων και κάποιων ιών. Η καταστροφή της μεμβράνης προκαλεί διαρροή των συστατικών του κυττάρου με αποτέλεσμα το θάνατό του. Δύο συνηθισμένοι τρόποι με τους οποίους τα απολυμαντικά καταστρέφουν την κυτταρική μεμβράνη είναι η αφυδάτωση και η διάσπαση (ή διάνοιξη τρυπών).
- Αποσύνθεση πρωτεϊνών
Η αποσύνθεση των πρωτεϊνών προκαλεί μη αναστρέψιμη απώλεια του σχήματός τους. Πάρτε για παράδειγμα ένα αυγό – όταν αυτό μαγειρεύεται – οι πρωτεΐνες του αποσυντίθενται κι αλλάζει η δομή του. Αντίστοιχα, όταν ένα βακτήριο ή ιός αποσυντίθεται, η πρωτεΐνη, που του επιτρέπει να λειτουργεί, θα σταματήσει, οδηγώντας το στο θάνατο. Τα απολυμαντικά μπορεί να περιέχουν τέτοιους οξειδωτικούς παράγοντες ή οξέα, που αποσυνθέτουν τις πρωτεΐνες.
Η σημασία των απορρυπαντικών παραγόντων
Το ενεργό συστατικό ενός προϊόντος αποτελεί μόνο ένα από τα συνθετικά στοιχεία του απολυμαντικού, που το καθιστούν ικανό να εξουδετερώσει έναν ιό. Πολλά από τα απολυμαντικά περιέχουν κι απορρυπαντικούς παράγοντες, που βοηθούν το ενεργό συστατικό τους να φθάσει ευκολότερα στο μικρόβιο και να το εξουδετερώσει.
Όσο προχωράμε στο μέλλον, χρησιμοποιώντας αυτά τα εναλλακτικά απολυμαντικά, θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι είναι η συνολική φόρμουλα του προϊόντος, που κάνει τη διαφορά στο πόσο αποτελεσματικό θα είναι κι όχι μόνο το ενεργό συστατικό του. Αλλά το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι ότι κάθε απολυμαντικό προϊόν θα πρέπει να αποδεικνύει και στην πράξη ότι, όντως, εξουδετερώνει την ουσία την οποία ισχυρίζεται.
